Τετάρτη 15 Μαΐου 2013

Έφυγε τις 9 Απριλίου από τη ζωή ο Παναγής Γασπαρινάτος



(Αναδημοσίευση από Kefalonitis.com)
 Συνεχίζοντας την παρουσίαση των παραδοσιακών οργανοπαικτών του νησιού μας, εκλεκτή θέση μέσα σε αυτό το σύνολο κατέχει και ο Παναγής Σπυρίδωνος Γασπαρινάτος. Ο Παναγής κατάγεται από τα Δαυγάτα. Είναι το τρίτο, από τα πέντε παιδιά του Σπύρου Γασπαρινάτου. Είχε την καλή τύχη, να μυηθεί ακουστικά από το οικογενειακό του περιβάλλον και να ξυπνήσουν μέσα του αισθήματα για την τέχνη των ήχων. Τα νανουρίσματα και τα τραγούδια της νόνας του, Ρουσέττας Γασπαρινάτου, ήταν αρχικά τα πρώτα μουσικά «μπολιάσματα» στην καλλιτεχνική ψυχή του. Η νόνα του τραγουδούσε στα πανηγύρια -αλλά και όπου της δινόταν ευκαιρία- τα τραγούδια και τους στίχους των κεφαλονίτικων χοροτράγουδων. Με αυτά τα άσματα νανούριζε τα εγγόνια της.

Ήταν γύρω στα δεκαπέντε ο Παναγής, όταν οι Ιταλοί κυριάρχησαν στο νησί μας, μα αυτός κεντριζόταν από τους ήχους της μουσικής! Με μια φυσαρμόνικα άρχισε να μαθαίνει και να παράγει τα ακούσματα, που του έδινε αυτό το όργανο. Κοντά να τελειώσει ο πόλεμος, βρέθηκε στον Πειραιά, όπου γράφτηκε στο Ωδείο Πειραιώς, με όργανο προτίμησής του το ακορντεόν. Τα χρόνια όμως ήταν δύσκολα και ο Παναγής εργαζόταν σε οικοδομικές εργασίες, για να μπορέσει να ανταπεξέλθει οικονομικά. Μετά από δύο χρόνια, εγκατέλειψε το ωδείο και συνέχισε να μελετά μόνος του και να μαθαίνει πάνω στο ακορντεόν του.

Τα χρόνια πέρασαν και στα 1949, γύρισε στην Κεφαλονιά, συνεχίζοντας βιοποριστικά με τις οικοδομικές εργασίες του. Συνέχισε παράλληλα να μελετά και να παίζει με το ακορντεόν του.

Μετά το σεισμό του ’53, συνάντησε τον εξαίρετο βιολιστή του νησιού μας, Λυκούργο Τζάκη, ο οποίος αναγνώρισε στο πρόσωπο του Παναγή το ταλέντο, τη διάθεσή και τη φλόγα του για τη μουσική! Έτσι, τον έκανε συνεργάτη του.

Μαζί με το Λυκούργο Τζάκη και τον Παναγή Γασπαρινάτο, «έδεσαν» και άλλοι δυο μουσικοί, ο Βασίλης Μουντάκης (σαξόφωνο) και ο Σπύρος Αποστολάτος (ντραμς). Σχημάτισαν μια ορχήστρα, που έμεινε ξακουστή για την καλή της πορεία.

Πεδίο δράσης και ακτίνας αυτής της ορχήστρας ήταν όλη η Κεφαλονιά, η Ιθάκη και πολλά μέρη του ελλαδικού χώρου, καθώς τα Κεφαλληνιακά Σωματεία και οι Σύλλογοι -που ήταν εκτός του νησιού μας- καλούσαν την ορχήστρα, για να πραγματοποιήσουν τις εκδηλώσεις τους, μέσα στο πνεύμα της τοπικής μας παράδοσης.

Η ορχήστρα του Παναγή Γασπαρινάτου είχε ένα μεγάλο ρεπερτόριο, τόσο από κεφαλονίτικους και ελληνικούς χορούς, όσο και από ευρωπαϊκούς χορούς και τραγούδια, που όλοι μας έχουμε αγαπήσει. Πολλές φορές την ορχήστρα πλαισίωναν πολλοί και διάφοροι καλλιτέχνες, ντόπιοι και ξένοι (περαστικοί από το νησί μας). Είναι πολλοί αυτοί που συμμετείχαν, είτε ως οργανοπαίχτες, είτε ως τραγουδιστές. Είναι δύσκολη η αναφορά σε όλους. Επιβάλλεται όμως αναφορά σε κάποιους, που για χρόνια πλαισίωναν τη μουσική παρέα του Παναγή Γασπαρινάτου, και αυτοί ήταν: Γεράσιμος Μενάγιας (ντραμς), Βαγγέλης και Διονύσης Διακάτος (Τσουλαίοι) (κιθάρες), οι γιοι του Παναγή, Διονύσης Γασπαρινάτος (μπουζούκι) και Σπύρος Γασπαρινάτος (κιθάρα), Ζήσιμος Σκλαβουνάκης (βιολί), Μάκης Σκλαβουνάκης (κιθάρα), Γιάννης Ανδριανάτος (Αστραπόγιαννος) (τραγούδι), Διονύσιος Πολλάτος (κουρέας) (ντραμς), Χρήστος Χατζηχρήστος (τραγούδι), Νικόλαος Χαλιώτης (κιθάρα), Λαμπρογιάννης Πεφάνης (βιολί), Σάντρος Παυλάτος (κιθάρα), Πάτροκλος Βικάτος (τραγούδι), Διονύσιος Πολλάτος (Σέσουλας) (αρμόνιο), Βασίλης Λουκάτος (τραγούδι), Σπύρος Βαρδαραμάτος (ντραμς), Χαράλαμπος Μουρελάτος (ντραμς), Γεράσιμος Ζερβός (τραγούδι). Υπήρξαν και άλλοι ακόμα καλλιτέχνες, που μαθήτευσαν με την ορχήστρα του και σήμερα είναι αξιόλογοι μουσικοί του νησιού μας!

Οι απαιτήσεις για καλό κέφι και ποικιλία, ήταν η φυσική αιτία, που αυξήθηκε το ρεπερτόριο, με αποτέλεσμα η ορχήστρα να δυναμώνει και να καλύπτει επάξια κάθε γούστο κι επιθυμία. Πέρα από κεφαλονίτικους παραδοσιακούς χορούς, το φοξ – αγγλέ και το ταγκό, το τσα-τσα και το βαλς, τις ρούμπες και το μάμπο, δεν έλειψαν από την ορχήστρα και οι καντρίλιες, που στις αποκριάτικες εκδηλώσεις είχαν την πρώτη θέση. Επίσης, τραγούδια ευρωπαϊκά που έμειναν και αγαπήθηκαν, ακούγονταν συχνά από την ορχήστρα του Παναγή Γασπαρινάτου. Η παρουσία της ορχήστρας ήταν παντού, σε πόλεις και χωριά του νησιού μας, καθώς και σε αίθουσες και κέντρα διασκέδασης, όπως: «Το Λιμανάκι», «οι Καταβόθρες», «ο Μουρελάτος» στο Ληξούρι, αίθουσες στη Λακήθρα, στην Αθήνα στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», στην Πάτρα, στον Πειραιά, στη Ζάκυνθο και σε άλλα ελλαδικά μέρη.

Βέβαια, ο Παναγής Γασπαρινάτος ασχολήθηκε κυρίως με τις οικοδομικές εργασίες, εξασκώντας το επάγγελμα του εργολάβου, με πάμπολλες δουλειές στο νησί μας.

Έτσι, η μουσική κάλυπτε τον ελεύθερο χρόνο του, το μεράκι του, το δόσιμό του, μα πάνω από όλα μελετούσε αδιάκοπα και μάθαινε κάθε νέο άκουσμα. Γύρω στα 1980, έμαθε αρμόνιο, πράγμα που του ήταν εύκολο, λόγω του ότι ήξερε καλά να παίζει ακορντεόν.

Σταθμός για τον Παναγή Γασπαρινάτο και την ορχήστρα του, ήταν και είναι η συνεργασία με τον Πολιτιστικό σύλλογο «ο Μπάλλος». Μια συνεργασία, που κρατάει δυναμικά, εδώ και 22 χρόνια και βασίζεται στην αγάπη και την καλή επικοινωνία με το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου, κυρίως με την καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής και Γυμνασιάρχη του 2ου Γυμνασίου Αργοστολίου, κα Ελένη Λιναρδάτου. Με εγκωμιαστικά λόγια, ο Παναγής Γασπαρινάτος μιλάει γι' αυτή τη μακροχρόνια και γόνιμη συνεργασία, που πάντα ήταν και είναι άψογη, για την Ελένη και την προσφορά της στο νησί μας. Η ορχήστρα του Παναγή Γασπαρινάτου πάντα συνόδευε τις εκδηλώσεις του «Μπάλλου» σε όλο τον ελλαδικό χώρο, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, στο φεστιβάλ της Λευκάδας δύο φορές, καθώς και στο εξωτερικό, όπως στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Σερβία κ.α. Επίσης, σε όλα τα Φεστιβάλ χορού και τεχνών, όπου συμμετείχε ο Πολιτιστικός Σύλλογος «ο Μπάλλος», ο Παναγής με την ορχήστρα του ήταν πάντα παρών, καθώς και σε όλες τις μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις, για λογαριασμό της τηλεόρασης, ιδίως της ΕΡΤ και του ΑΝΤΕΝΝΑ.

Η αγάπη του Παναγή Γασπαρινάτου για τη δουλειά του, η υπομονή και η διάθεσή του για μάθηση, πλούτισε το άκουσμα της ορχήστρας, με το παίξιμο πολλών ελληνικών χορών από όλο τον ελλαδικό χώρο. Δεν ήταν τυχαία η απορία των Σέρβων μουσικών, όταν είχαν καλέσει το Σύλλογο «ο Μπάλλος» σε κάποιο φεστιβάλ χορού. Τότε η ορχήστρα του Παναγή Γασπαρινάτου έπαιξε πάνω από πενήντα χορούς συνεχόμενα, με πολλή επιτυχία και ανταμείφθηκε με ένα ατελείωτο χειροκρότημα και πολλά «μπράβο» από τους διοργανωτές της φιλικής χώρας!

Ο Παναγής Γασπαρινάτος μαθήτευσε κοντά στην Ελένη Λιναρδάτου με υπομονή, καθώς εκείνη γνώριζε τα άσματα και τα βήματα των ελλαδικών παραδοσιακών χορών. Με πολλή υπομονή κατάφεραν, μέσα σε πνεύμα αμοιβαιότητας να συνεργαστούν και να παράγουν γόνιμο έργο. Έτσι, ο Παναγής άκουγε τη φωνή κι έβλεπε τα βήματα της Ελένης και με το κοφτερό του μυαλό ανασυνέθετε τη μουσική, μιας και δεν ήταν εύκολο να βρεθούν οι παρτιτούρες.

Αμοιβαία είναι και η εκτίμηση της Ελένης Λιναρδάτου για το συνεργάτη και φίλο της, Παναγή Γασπαρινάτο! Με θέρμη και πολλή χαρά μου είπε: «ο Παναγής είναι ένας από τους γνήσιους λαϊκούς οργανοπαίχτες, εξαιρετικός άνθρωπος, με ήθος, εντιμότητα και συνέπεια, συνεργάσιμος, ανοικτός στο να μάθει με το ακορντεόν του κάθε χορό και να τον μεταφέρει στην ορχήστρα του σωστά. Ξέρει να επικοινωνεί μαζί μου με μια ματιά, να αποτυπώνει το τραγούδι μου, κατά τη μάθηση, πάνω στα πλήκτρα του ακορντεόν. Έτσι, έμαθε πάμπολλους ελλαδικούς χορούς, που ήταν δύσκολο να βρεθεί η παρτιτούρα τους, που ήταν δύσκολοι στο παίξιμό τους, καθώς παίζονταν με άλλα όργανα, κυρίως πνευστά, και τους μετέφερε με επιτυχία στο ακορντεόν και την ορχήστρα του. Ο Παναγής είναι ένας καλλιτέχνης, που έχει αγάπη για τον πολιτισμό! Ξέρει να εκτιμά, να στηρίζει κάθε προσπάθεια και φιλία και να αγωνίζεται πάντα για το καλύτερο».

Ο Παναγής Γασπαρινάτος μιλά με θέρμη για την κεφαλονίτικη παραδοσιακή μουσική, για το κέφι που δίνει η ορχήστρα του στα πανηγύρια, και για το πώς αυτά άλλαξαν στην πορεία του χρόνου. Θυμάται τις συνεργασίες και τις φιλίες με τον παλαίμαχο μουσικό Ανδρόνικο Κουρούκλη, τον εξαίρετο μουσικό Γεράσιμο Δαμουλιάνο, καθώς και τον υπέροχο κορνετίστα Γεράσιμο Μουρελάτο, που είχε -και διατηρεί έως σήμερα η οικογένειά του- το κέντρο «Απόλαυση» στο Λογγό, στο Ληξούρι. Κάνει σχέδια για το μέλλον και προσπαθεί να κρατήσει την κεφαλληνιακή παράδοση με αυθεντικότητα!

Σήμερα, ζει ήσυχα στο Αργοστόλι και είναι πάντα έτοιμος για κάθε κάλεσμα της ορχήστρας του, για να δώσει χαρά, ζωντάνια και κέφι!

Ένα είναι σίγουρο… πως ο Παναγής και στον ύπνο του ακόμα, ονειρεύεται πως παίζει με την ορχήστρα του! Κάθε που ο ύπνος φεύγει από τα βλέφαρά του -κι ας είναι νύκτα βαθιά- ο Παναγής βρίσκει συντροφιά στο ακορντεόν και το αρμόνιο. Το όνειρο, κάθε που παίζει μουσική, όλο και μεγαλώνει, τον θεριεύει και νιώθει πως είναι καλά, χαρούμενος και ευτυχής!


Κείμενα – Παρουσίαση:Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός